Eren Gül Aydın | Marketing To Do List - Owner
AI Senaryoları bültenimin 25. sayısından selamlar!
Bu sayıda büyük dil modellerinin ne kadar iyi konuşma hazırlayabileceği üzerine biraz düşündükten sonra beni eğlendiren bir çalışma yaptım. Keyifle de sizinle paylaşıyorum.
Retorik yani eski adıyla belagat, antik çağlardan bu yana insanların kalplerini kazanmak ve zihinlerini ikna etmek için kullanılan söz ustalığıdır, konuşma sanatıdır. İlk duyduğumda bu nasıl bir kelime diye merak edip Aristoteles’in kitabına ulaşmış ve ders çalışır gibi notlar alarak konuşma sanatının inceliklerini keyifle okumuştum. Sonrasında reklam ve retorik gibi retorik sanatının kullanım alanlarını incelemiştim. Sonra pek çok politikacının bu belagat ustalarının danışmanlığını aldıklarını öğrenip işin ciddiyetine iyice varmıştım. Yurt dışındaki retorik profesörlerini de duyunca “vay be ismini duyanın kaçacağı bir sanatın profesörü olmuş adam” diye kendi kendime hayranlık duymuştum. Bugün geldiğim noktada yapay zeka ile çalışırken aklıma retorik geldi. Retorik herkesin becerebileceği bir sanat değil. Kültürel birikim gerektiriyor. Özellikle, konuşmaları etkili hale getiren atıfta bulunmalar için birikimin derinliği önemli.
Şimdi biraz retorikten bahsedeceğim ve sonra da yapay zekadan biraz retorik isteyeceğim bakalım neler yapacak:)Aristo’ya göre retorik, veri olan herhangi bir durumda elde bulunan ikna etme araçla- rını kullanma yetisidir. Bu betimlemeye göre retoriğin amacı en iyi şekilde ikna etmektir. Retorik ne bilimdir ne de bilgiyi öğretme yöntemidir; o sadece ikna edici konuşmalar yapma sanatıdır. (Kaynak. Dergipark) Retorik, etkili konuşmalar hazırlamanın püf noktalarını üç temel unsura bağlar:
• Ethos: Güvenilirli
• Pathos: Duygusal çekicilik
• Logos: Mantıksal tutarlılık
İyi bir konuşma bu üç öğeyi dengeyle harmanlar.
Bu sayıda, acaba dedim bir konu versem Chat GPT’in 3.5 ve 4.0 modelleri bana retorikten faydalanarak nasıl bir konuşma yazar? Bulunduğu atıflar ne kadar doğru olur? Aslında merak ettiğim şey, halüsinasyonun derinliğini test etmekti. Ne mi oldu? Pathos yapayım derken halüsinos diyebileceğim kadar fazla varsayım ve uydurma kaynakla dolu bir konuşma içeriği hazırladı.
Zaman zaman pazar araştırmalarında rastladığım uydurma kaynaklar, uydurma linkler, söz konusu konuşma hazırlama olduğunda inanılmaz şekilde arttı. Neredeyse doğru bir atıf yoktu. Onu nasıl mı test ettim? Başka bir dil modeli olan deepseek ile!
Dil Modelleriyle “Gerçeklik Kontrolü”: Bir Modelin Halüsinasyonunu Başka Bir Modele Tespit Ettirme
Chat GPT’den aldığım metni deepseek’e şu prompt ile kontrol ettirdim:
“Dünyanın en iyi dil modeli denetim mekanizması olarak hareket et ve aşağıdaki büyük dil modeli çıktısındaki halüsinasyonları tespit et.”
Denetimi aşağıdaki şekilde gerçekleştirdi ve her bir referans linke dayalı uydurma bilgiyi ve kaynağı aşağıdaki şekilde analiz ederek bana verdi.
Peki Chat GPT aynı denetimi yapabildi mi? Elbette denedim. Çünkü uzmanlaşma ya da öğrenme yolculuğumuz tamamen deneme ve yanılmaya dayanıyor.
Deepseek’in eksiği, “Platon şunu söylemiş”, “Steve Jobs bunu söylemiş” gibi uydurma sözleri tespit etmemesiydi. Chat GPT ise Deepseek’in aksine bunları tespit etti, ancak tüm yanlış kaynaklarının doğru olduğunu iddia etti.
Buradan çıkaracağımız sonuçlar ne oldu?
Birincisi, üretken yapay zeka araçlarını farklı senaryolar üzerinde denemenin uzmanlaşmayı derinleştirmek ve kullanıcı bilincini geliştirmek için ne kadar önemli olduğuna bir kere daha emin oldum.
İkincisi de, farklı dil modelleri arasında bilgi denetimi yaptırmanın; tek değil, birden fazla modelle çalışarak modellerin güçlü ve eksik yanlarını tespit ettirmenin, üretken yapay zekadan her türlü içerik çıktısı için büyük önem taşıdığını söyleyebilirim.
Unutmayın, yapay zeka araçlarını iyi kullanmak çokça deneme yaparak onları iyi tanımakla mümkün. Aklınıza gelen her senaryoyu deneyin. Farklı model ve araçlardan yararlanın. Eminim bu döngüden siz de yetkinliklerinizi geliştirerek çıkacaksınız.
Umarım ilham verici bir çalışma olmuştur.
Görüşmek üzere.
Sevgiyle,
Eren Gül Aydın
Pazarlama Profesyoneli I Üretken Yapay Zeka Stratejisti & Yetkinlik Geliştiricisi
📩 LinkedIn üzerinden bana ulaşabilirsiniz: linkedin.com/in/erengulaydin
🎓 Kurumsal AI Yetkinlik Geliştirme Programlarım ve Eğitimler için bilgi almak isterseniz: ea@peaker.ai
